Parque Agrario de Santiago de Compostela

Santiago de Compostela está no centro da comunidade, a 260 metros sobre o nivel do mar e a uns 30 quilómetros da costa atlántica. A orografía caracterízase por un relevo ondulado cunha rede hidrográfica con máis de 230 km de cursos fluviais. Os máis importantes son o río Tambre e o Ulla, máis próximos ao centro Sar e Sarela. Conta cunha altimetría variable na que destacan  montes como O Pedroso,  Castromaior, A Espiñeira e A Fontecova entre outros

Segundo o Nomenclátor estatístico de 2021 a poboación do municipio de Santiago de Compostela é de 97.858 habitantes, cun 53,49 % de mulleres. Gañou poboación nos últimos oito anos, 2.376 persoas.

O territorio rural de Santiago fórmano 29 parroquias, o que representa o 16 % da poboación, distribuída en 27 núcleos rurais. Existe unha perda de poboación sobre todo nas parroquias do norte de municipio en contraste coas do sur, que a gañaron. As aldeas do Alto, A Foca e A  Lameira non teñen veciños censados, as dúas primeiras pertencen á parroquia da Barciela e a última á de San Paio da Sabugueira. Existen outros 18 núcleos con menos dunha ducia de persoas. É dicir, aproximadamente un terzo das aldeas teñen menos dunha ducia de veciños.

Taboa 1: Distribución da poboación por parroquias no Municipio no ano 2021

NOME DA PARROQUIATOTAL POBOACIÓNHOMESMULLERES
ARÍNS (SAN MARTIÑO)1402716686
BANDO (SANTA EULALIA)926416510
A BARCIELA (SANTO ANDRÉ)326171155
BUSTO (SAN PEDRO)218107111
O CARBALLAL (SAN XULIÁN)18310083
O CASTIÑEIRIÑO (NOSA SEÑORA DE FÁTIMA)533257276
CESAR (SANTA MARÍA)1476978
CONXO (SANTA MARÍA)456227229
O EIXO (SAN CRISTOVO)1009495514
A ENFESTA (SAN CRISTOVO)675316359
FECHA (SAN XOÁN)279136143
SANTA CRISTINA DE FECHA (SANTA CRISTINA)1566690
FIGUEIRAS (SANTA MARÍA)998495503
GRIXOA (SANTA MARÍA)250125125
LARAÑO (SAN MARTIÑO)1223573650
MARANTES (SAN VICENTE)377183194
MARROZOS (SANTA MARÍA)1079514565
NEMENZO (SANTA CRISTINA)238117121
SABUGUEIRA (SAN PAIO)976460516
VIDÁN (DIVINO SALVADOR)321418
SAN CAETANO (SANTIAGO)938461477
SAN PAIO (SANTIAGO)300150150
SAN LÁZARO (SANTIAGO)1939895
VISTA ALEGRE (SAN XOÁN)207100107
A PEREGRINA (SANTA MARÍA)566281285
VERDÍA (SANTA MARIÑA)301137164
VILLESTRO (SANTA MARÍA)215610331123

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE 2021

As parroquias con maior densidade  de poboación por superficie son as máis próximas á cidade, orientadas ao suroeste e cun marcado carácter residencial. Outros condicionantes que inflúen nun maior asentamento son os derivados dunha menor altitude, o que propicia unhas condicións climáticas máis cálidas e secas. Son as parroquias destas zonas as que dispoñen dunha maior dotación de infraestruturas.

Nos últimos anos podemos observar nas parroquias periurbanas da cidade unha modificación clara do medio natural. Isto é debido á construción de barrios residenciais, polígonos industriais, autovías, concentración parcelaria e cambios na produción agrícola-gandeira.

Os veciños daquelas parroquias máis afastadas cun marcado carácter rural foron abandonando a zona, con excepción daqueles que souberon adaptarse aos novos tempos, ben traballando no sector primario, na produción agrícola, gandeira e forestal, ou, noutros casos, orientándose á restauración ou outros servizos de turismo rural. Esta diversificación do espazo rural compostelán resulta das novas realidades socioeconómicas que fan necesarias unhas infraestruturas viarias e de servizos de calidade.

A dispersión xeográfica é unha característica clara da poboación destas parroquias. Hai 94 lugares con núcleos diseminados, a maioría cunha densidade de poboación moi baixa; así, por exemplo, tan só A  Cacharela chega aos 99 censados na parroquia de Aríns, que ten outros cinco núcleos a maiores,  seis en total, igual que na parroquia de Busto.

En Bando hai catro núcleos, o que ascende a 79 veciños, mentres que Cesar reúne sete núcleos, O Eixo cinco, A Enfesta tres, Laraño  soamente dous e en Villestro non se localiza ningún núcleo diseminado.

Figura 1: Poboación por parroquias en Santiago de Compostela ano 2000-2021