Slide thumbnail

Andrade

O Aramio

Fornás

A Costa de Aríns

O Igrexario

Lobio

A Pena

Sanxuás

Sobríns

A Torre Branca

Vilacova

A Cacharela

A Devesa

Os Abetos

Agra dos Campos

ARINS

Superficie

12.36  km2   

e un perímetro de 23.25 km

Poboación

Segundo o INE en 2021

1402 habitantes

Distancia á Catedral

En coche: 9,2 kms. -20 minutos

Camiñando: 4,7 kms. – 1 hora. 

Festas

San Martiño (Novembro)

Virxe do Carme, Virxe do Rosario e San Isidro  (Agosto)

Situación

A uns 5 km da catedral atópase a parroquia de San Martiño de Aríns, na zona sur este  do Concello. Limita con outras parroquias do Concello de Santiago polo Norte (Bando e San Lázaro), polo Oeste (Sar e O Eixo) e polo Sur (Marrozos) e co Concello de Boqueixón polo Leste.

Esta parroquia experimentou cambios a nivel histórico xa que non sería ata 1925 cando se incorporou á demarcación do Concello de Santiago. Anteriormente, e dende 1835, formaba parte do Concello de Conjo xunto coas parroquias de Conxo, Laraño, Villestro, Figueiras, O Eixo e Marrozos.

A nivel relixioso pertence ao Arciprestazgo de Xiro da Rocha e á diócese de Santiago.

A parroquia de Aríns ten unha superficie total de 12,36 km2 e un perímetro de 23,25 km que se divide nas aldeas de Andrade, O Aramio, A Cacharela, A Devesa, Fornás, O Igrexario, Lobio, A Pena, Sanxuás, Sobríns , A Torre Branca, Vilacova, Os Abetos, Agra dos Campos e Costa de Aríns. Ten un campo de festa de 1965 m2.

Aríns está regada polo rego de Aríns ou río Aríns, que nace en Bando e que se converterá no río Santa Lucía para confluír co Ulla un pouco máis abaixo de Pontevea. O termo ten unha altitude media de 200 m e está a uns 260 m sobre o nivel do mar.

Segundo os datos do INE en 2021, Aríns ten unha poboación de 1.402 habitantes, dos cales 686 son mulleres e 716 homes. Esta poboación concéntrase maioritariamente na aldea da Torre Branca, mentres que a Costa de Aríns é a que menos ten con 13 persoas.

O seu acceso principal é a través do Camiño de San Martiño de Aríns e a AC-261 que une Boqueixón con Santiago.

Distancias de San Martiño de Aríns á Catedral:

  • Coche: 9,2 kms. -20 minutos
  • Camiñando: 4,7 kms. – 1 hora.
  • Bici: 7,2 kms. – 31 minutos

Hemeroteca

1898El Eco de SantiagoSe realizan donaciones para socorrer a los soldados enfermos que regresan de las Antillas.
1902El Eco de SantiagoEn el Boletín Oficial de la provincia se publica expediente informativo de la carretera de Santiago a Rodiño que pasará por San Martín de Arines.
1903El Eco de SantiagoLos mineros del Viso, celebran la festividad de su patrona -Santa Bárbara-. Obreros de la mina de pirita de hierro de La Mañoca.
1904La Voz de GaliciaCelebración con romería de la festividad de la Virgen de Agosto.
1906El Eco de SantiagoSe arriendan los molinos harineros sitos en el lugar de La Mañoca, cerca de San Lázaro, Viso y Vieiro.
1911El Eco de SantiagoComenzaron los estudios del trazado de la línea de ferrocarril a Orense. Arranca en la Colegiata de Sar, sigue por el valle del Viso pasando por la fábrica de curtidos La Mañoca hacia Arines. Seguirá después por los montes de Arines a salir a la Susana.
1913El Eco de SantiagoVisita de un Ingeniero y Geógrafo con objeto de hacer trabajos exploratorios en las célebres minas de las Covas de Fornás, en San Martín de Arines.
1937El CompostelanoConvocatoria para la confección del censo del ganado caballar, asnal y mular.
1959La Voz de GaliciaDebido a una fuerte tormenta se produjo la destrucción del puente existente a continuación de la carretera Santiago – Rodiño, por Arines, ofreciendo los campos y sembrados un aspecto de total desolación.
1963La Voz de GaliciaInauguración del Grupo Escolar De Arines, recientemente construido.
1964La Voz de GaliciaVecinos del lugar de Casarela, en la parroquia de Arines, inmediaciones de Santiago, aseguran que vienen notando una serie de sucesos sorprendentes. La curiosidad de los vecinos se centra en una casa de planta baja, del mencionado lugar, en la que, según manifestaciones de algunos, caen piedras en el interior del inmueble, y vuelan las cacerolas, botellas, aperos de labranza y otros utensilios.
1967La Voz de GaliciaLas minas de hierro de Fornás, en la parroquia de Arines, del término municipal de Santiago, tendrán en fecha próxima gran rendimiento en su explotación a cargo de una compañía holandesa.
1969La Voz de GaliciaSe realizan prospecciones para la localización de minerales, preferentemente de cobre, en una área que se inicia en El Pino y finaliza en La Estrada. Algunos puntos están comprendidos en el término municipal de Santiago, concretamente en la zona de la parroquia de Sar y también en la de Arines.
1969La Voz de GaliciaPor decreto del Ministerio de Agricultura que publica el Boletín Oficial del Estado, se declara de utilidad pública la concentración parcelaria.
1969La Voz de GaliciaTareas de investigación geológica-minera. Las zonas de las mineralizaciones de cobre, están situadas en Cobas de Fornás, de la parroquia de Arines.

Patrimonio e que ver

A parroquia de Aríns conta cun amplo patrimonio que inclúe elementos de diversa índole e intereses repartidos pola súa extensión. Gran parte do mesmo está protexido e situado polo PXOM (Plan Xeral de Ordenación Municipal) e pódese dividir en monumentos relixiosos e civís.

Se nos fixamos nos de carácter relixioso, cabe destacar a presenza da Igrexa de San Martín na honra do propio Santo, así como o conxunto parroquial e a Casa Reitoral.

A igrexa, consagrada a San Martiño, desprégase en pranta cuadrangular coa sancristía anexa. A fachada é de estilo clasicista e no seu vértice érguese a torre con placas. Ao seu redor está o cemiterio vello, estando o novo a algo máis dun quilómetro ao noroeste.

Todo este recinto está rodeado por un muro de pedra que leva encastradas dúas fontes e un escudo heráldico.

Tamén conta con varios exemplos de cruceiros de pedra como os dous do Cruceiro da Torre Branca, Cruceiro do Igrexario, Camposanto Novo e Cruceiro de Sanxuás.

En canto ao patrimonio civil, destaca a existencia de fontes e lavadoiros como os de Sanxuás de Arriba, Lobio e a fonte de Aramio. Tamén conta cos muíños de Lobios e outras zonas da parroquia catalogados como patrimonio.

A nivel ecolóxico conta con tres carballeiras importantes: Sanxuás, Sobríns e Aramio.

Elementos patrimoniais catalogados

ENTIDAD,C,250LonxitudeLatitude
Conjunto Parroquial de San Martiño de Aríns42.8617-8.5074
Igrexa de San Martiño de Aríns42.8615-8.5078
Ponte -Túnel de Tren (Aríns)42.8591-8.5007
Cruceiro da Torre Branca42.8650-8.5088
Ponte en Aríns42.8613-8.4974
A Costa de Aríns42.8613-8.4922
Fornás (Aríns)42.8546-8.4874
Vivienda en Lobio (Aríns)42.8733-8.4974
Vivienda en A Torrebranca (Arins)42.8665-8.5082
Vivienda en A Torrebranca (Arins)42.8664-8.5079
Muíño en Aríns42.8594-8.5000
Muíño en Aríns42.8611-8.4986
Muíño en Aríns42.8624-8.4985
Muíño en Aríns42.8624-84972
Muíño en Lobio (Aríns)42.8611-8.4986

Sabías que…

Nos anos 60 houbo episodios paranormais na aldea da Costa de Aríns? Os xornais da época facíanse eco do caso do Trasgo de Aríns que trasladaba as pertenzas dunha casa de labranza.

En 1966 ante a falta de luz pública os veciños montan a súa propia hidroeléctrica?

Asociacións

Asociación de Veciños “Coto da Nai”

(San Martiño Nº 16, S. Martiño de Aríns. 15892 )