Slide thumbnail

Andrade

O Aramio

Fornás

A Costa de Aríns

O Igrexario

Lobio

A Pena

Sanxuás

Sobríns

A Torre Branca

Vilacova

A Cacharela

A Devesa

Os Abetos

Agra dos Campos

ARINS

Superficie

12.36  km2   

ee un perímetro de 23.25 km

Poboación

Segundo o INE en 2021

1402 habitantes

Distancia á Catedral

En coche: 9,2 kms. -20 minutos

Andando: 4,7 kms. – 1 hora. 

Festas

San Martiño (Novembro)

Virxe do Carme, Virxe do Rosario e San Isidro  (Agosto)

Situación

A aproximadamente 5 km da catedral, atópase a parroquia de San Martiño de Aríns, na zona sueste do Concello. Limita con outras parroquias do Concello de Santiago no Norte (Bando e San Lázaro), no Oeste (Sar e Ou Eixo) e o Sur (Marrozos) e co Concello de Boqueixón polo Leste.

Esta parroquia viviu cambios a nivel histórico pois non sería ata 1925 que  se incorporou á demarcación do Concello de Santiago . Anteriormente, e desde 1835, formara parte do Municipio de Conjo xunto coas parroquias de Conxo, Laraño, Villestro, Figueiras, Ou Eixo e Marrozos.

A nivel relixioso, pertence ao Arciprestado de Xiro da Rocha e a diocese de Santiago.

A parroquia de Aríns conta cunha superficie total de  12.36  km2 e un perímetro de 23.25 km que se reparte nas aldeas de Andrade,  Ou Aramio, A Cacharela, A Devesa, Fornás, Ou Igrexario, Lobio, A Pena, Sanxuás, Sobríns, A Torre Branca, Vilacova, Vos Abetos, Agra dous campos e Costa de Aríns . Ten un campo da festa de 1965 m2.

Aríns está regado polo arroio de Aríns ou río Aríns, que nace en Bando e converterase no río Santa Lucía para confluír co Ulla un pouco máis abaixo de Pontevea. O termo ten unha altitude media de 200 m e atópase a uns 260 m sobre o nivel do mar.

Segundo datos do INE en 2021 Aríns conta cunha poboación  de 1402 habitantes,dos cales 686 son mulleres e 716 homes . Dita poboación concéntrase maioritariamente na aldea da Torre Branca, por contra Costa de Aríns é a que menos ten con 13 persoas.

O seu acceso principal é a través da estrada Camiño de San Martiño de Aríns e a AC-261 que une Boqueixon con Santiago.

Distancias desde  San Martiño de Aríns á Catedral:

  • Coche:  9,2 kms. -20 minutos
  • Andando: 4,7 kms. – 1 hora.
  • Bici: 7,2 kms. – 31 minutos

Hemeroteca

1898El Eco de SantiagoSe realizan donaciones para socorrer a los soldados enfermos que regresan de las Antillas.
1902El Eco de SantiagoEn el Boletín Oficial de la provincia se publica expediente informativo de la carretera de Santiago a Rodiño que pasará por San Martín de Arines.
1903El Eco de SantiagoLos mineros del Viso, celebran la festividad de su patrona -Santa Bárbara-. Obreros de la mina de pirita de hierro de La Mañoca.
1904La Voz de GaliciaCelebración con romería de la festividad de la Virgen de Agosto.
1906El Eco de SantiagoSe arriendan los molinos harineros sitos en el lugar de La Mañoca, cerca de San Lázaro, Viso y Vieiro.
1911El Eco de SantiagoComenzaron los estudios del trazado de la línea de ferrocarril a Orense. Arranca en la Colegiata de Sar, sigue por el valle del Viso pasando por la fábrica de curtidos La Mañoca hacia Arines. Seguirá después por los montes de Arines a salir a la Susana.
1913El Eco de SantiagoVisita de un Ingeniero y Geógrafo con objeto de hacer trabajos exploratorios en las célebres minas de las Covas de Fornás, en San Martín de Arines.
1937El CompostelanoConvocatoria para la confección del censo del ganado caballar, asnal y mular.
1959La Voz de GaliciaDebido a una fuerte tormenta se produjo la destrucción del puente existente a continuación de la carretera Santiago – Rodiño, por Arines, ofreciendo los campos y sembrados un aspecto de total desolación.
1963La Voz de GaliciaInauguración del Grupo Escolar De Arines, recientemente construido.
1964La Voz de GaliciaVecinos del lugar de Casarela, en la parroquia de Arines, inmediaciones de Santiago, aseguran que vienen notando una serie de sucesos sorprendentes. La curiosidad de los vecinos se centra en una casa de planta baja, del mencionado lugar, en la que, según manifestaciones de algunos, caen piedras en el interior del inmueble, y vuelan las cacerolas, botellas, aperos de labranza y otros utensilios.
1967La Voz de GaliciaLas minas de hierro de Fornás, en la parroquia de Arines, del término municipal de Santiago, tendrán en fecha próxima gran rendimiento en su explotación a cargo de una compañía holandesa.
1969La Voz de GaliciaSe realizan prospecciones para la localización de minerales, preferentemente de cobre, en una área que se inicia en El Pino y finaliza en La Estrada. Algunos puntos están comprendidos en el término municipal de Santiago, concretamente en la zona de la parroquia de Sar y también en la de Arines.
1969La Voz de GaliciaPor decreto del Ministerio de Agricultura que publica el Boletín Oficial del Estado, se declara de utilidad pública la concentración parcelaria.
1969La Voz de GaliciaTareas de investigación geológica-minera. Las zonas de las mineralizaciones de cobre, están situadas en Cobas de Fornás, de la parroquia de Arines.

Patrimonio e qué ver

A parroquia de Aríns conta cun amplo patrimonio que abarca elementos de diversa índole e interese repartido ao longo da súa extensión. Boa parte deste atópase protexido e localizado polo PXOM (Plan Xeral de Ordenación  Municipal) e pódese dividir en monumentos de carácter relixioso e civil.

Se atendemos aos de corte relixioso cabe destacar a presenza de la Iglesia de San Martín en honra ao mesmo Santo, así como o conxunto parroquial e a casa Reitoral. 

A igrexa, consagrada a San Martiño, desenvólvese nunha planta cuadrangular coa sancristía encostada. A  fachada é de estilo clasicista e no seu vértice érguese a torre con placas. Ao seu ao redor atópase o antigo cemiterio, estando o novo a algo máis dun quilómetro en dirección noroeste. 

Todo este recinto rodéase dun muro de pedra que ten dúas fontes incrustadas e un escudo heráldico. 

Tamén conta con varios exemplos de cruceiros como os de Cruceiro dá Torre Branca, Cruceiro de Torre Branca, Cruceiro do Igrexario , Camposanto Novo e Cruceiro de Sanxuás.

En canto a patrimonio civil, destaca especialmente a existencia de fontes e lavadoiros como os de  Sanxuás de Arriba, Lobio e a fonte de Aramio. Tamén conta con muíños catalogados por patrimonio en Lobios e outras zonas da parroquia.

A nivel ecolóxico conta con tres carballeiras de importancia: a de Sanxuás, Sobríns e Aramio.

Elementos patrimoniais catalogados

ENTIDAD,C,250LongitudLatitud
Conjunto Parroquial de San Martiño de Aríns42.8617-8.5074
Igrexa de San Martiño de Aríns42.8615-8.5078
Ponte -Túnel de Tren (Aríns)42.8591-8.5007
Cruceiro da Torre Branca42.8650-8.5088
Ponte en Aríns42.8613-8.4974
A Costa de Aríns42.8613-8.4922
Fornás (Aríns)42.8546-8.4874
Vivienda en Lobio (Aríns)42.8733-8.4974
Vivienda en A Torrebranca (Arins)42.8665-8.5082
Vivienda en A Torrebranca (Arins)42.8664-8.5079
Muíño en Aríns42.8594-8.5000
Muíño en Aríns42.8611-8.4986
Muíño en Aríns42.8624-8.4985
Muíño en Aríns42.8624-84972
Muíño en Lobio (Aríns)42.8611-8.4986

Sabías que…?

Nos anos 60 houbo episodios paranormales na aldea da Costa de Aríns ,os xornais da época fixéronse eco do caso de o trasno de Aríns
que movía os aveños dunha casa labrega.

En 1966 e ante a ausencia de luz pública, os aldeáns montaron a súa propia hidroeléctrica.

Asociacións

Asociación de Vecinos “Coto da Nai”

(San Martiño Nº 16, S. Martiño de Aríns. 15892 )