Superficie
6.58 km2
e un perímetro de 12.32km
Poboación
Segundo o INE en 2021
218 habitantes
Distancia á Catedral
En coche: 14,2 Kms – 22 minutos
Camiñando: 12 Kms – 2 horas 29 minutos
Festas
San Pedro (Xuño)
Santísimo Sacramento (Xuño)
Ao norte do Concello de Santiago, a uns 14 km de distancia, atópase a parroquia de Busto, que limita coas parroquias de Verdía polo Sur e Nemenzo polo Leste, así como polo Norte co Concello de Trazo.
A nivel político, forma parte do Concello de Enfesta xunto coas parroquias de San Xoán de Fecha, Santa Cristina de Fecha, Grixoa, Verdía, Enfesta, Nemenzo, Marantes, Barciela, Cesar, Carballal e Sabugueira ata 1962, ano no que se incorpora ao Concello de Santiago.
A súa xurisdición pertence ao Arciprestazgo de Bama e á diócese de Santiago.
A súa contorna está regada polo río Tambre. A altitude media da parroquia rolda os 300 m, sendo o punto máis alto o Petón de Busto de 327 m, mantendo os 260 m sobre o nivel do mar do resto do municipio.
A súa superficie é de 6,58 km2 e o seu perímetro de 12,32 km, nos que se entrelazan as aldeas de Barcavella, A Casanova, O Castro, Os Currais, A Figueira, A Igrexa, Neiro de Abaixo, Neiro de Arriba, Ramelle e Vilariño. Conta con dous campos de festa, o campo do Busto de 8.779 m2 e o da Igrexa de 2.056 m2.
A súa poboación, de 218 habitantes, 111 mulleres e 107 homes, segundo datos do INE no ano 2021, concéntrase na aldea de Vilariño, sendo Barcavella a máis baleira con 7 habitantes.
A liña de ferrocarril Madrid – A Coruña cruza o termo.
Distancias de San Pedro de Busto á Catedral:
1899 | El Eco de Santiago | Se ha publicado un edicto del Juzgado de primera instancia de Santiago citando a los interesados desconocidos en el foral de la Barca Bella (San Pedro de Busto), dominio directo de los herederos del XII Sr. Marqués de Monroy, D. Juan Mª Varela Abrales y Yebra. |
1929 | La Voz de Galicia | Obras en el ferrocarril Santiago – Coruña a su paso por esta parroquia. |
1949 | La Voz de Galicia | Nombramiento de propietario provisional de la unitaria por el Consejo Provincial de Educación. |
1962 | La Voz de Galicia | Escuela Nacional de niños. |
1973 | La Voz de Galicia | Orden del Ministerio de Trabajo por la que se dispone la inscripción, en el Registro Oficial de Cooperativas de la Dirección General de Promoción Social, de la Cooperativa del Campo «San Pedro de Busto». |
1992 | La Voz de Galicia | INVENTARIO PATRIMONIO HISTÓRICO-ARTÍSTICO: ARQUEOLOXÍA: CASTREXOS . Se recoge el castro de San Pedro de Busto, en el lugar de Santa Sabiña, en la parroquia de Busto. |
1995 | La Voz de Galicia | La comisión concedió licencias al Consorcio de Santiago para restaurar la iglesia de San Pedro de Busto del siglo XII. |
1997 | La Voz de Galicia | El grupo Scout compostelano 523 Ashanti celebra su campamento de verano. El lugar escogido es la parroquia de San Pedro de Busto, a orillas del río Tambre. |
2010 | La Voz de Galicia | El grupo compostelano Scout Chan 292, que tiene una larga experiencia participando y organizando actividades de dinamización social en San Pedro de Busto…. |
2017 | La Voz de Galicia | El Consorcio acaba de sacar a concurso el proyecto de las obras de conservación de la iglesia de San Pedro de Busto, dentro de las actuaciones vinculadas al mantenimiento del patrimonio relacionado con el Camino de Santiago. Las intervenciones en la iglesia del siglo XII se centrarán en el tejado y en las fachadas, aunque también se realizarán obras de conservación en la casa rectoral.Existen dos retablos barrocos del siglo XVIII, retirados entre finales de los 80 y principios de los 90 al realizar la reforma para cambiar el suelo de madera por piedra. |
O patrimonio desta parroquia é interesante porque se concentra principalmente en dous ámbitos, por un lado o relixioso e por outro o prehistórico e laico.
En canto á primeira, destaca o conxunto parroquial formado pola igrexa e o cruceiro de pedra máis próximo.
A Igrexa de San Pedro de Busto data do século XII, con cemiterio anexo e pranta de cruz latina. A sancristía engádese no mesmo corpo que un dos brazos da cruz ata o muro posterior da ábsida. Presenta unha torre na cabeceira para o campanario de catro lados con campá, tambor e cúpula. Na fachada principal atopamos unha porta con lintel na que hai unha vidreira circular. A ábsida está coroada cunha cruz.
O conxunto complétase co cruceiro no adro da igrexa. Situado na parte traseira da Igrexa Parroquial, é de tipo crucifixo, con dous chanzos e base cúbica. Coroa o varal estilizado cunha cabeza de anxo no pau central da cruz e tallas de Cristo e a Virxe. Hai outra cruz abaixo no cemiterio,
O patrimonio arqueolóxico e civil está plasmado en muíños, pontes e restos prehistóricos da Idade do Bronce.
O Castro de Currais foi destruído hai relativamente pouco tempo. Está formado por un pequeno recinto, rodeado de buratos e terrapléns, e unha pequena terraza no seu lado oeste. Nas prospeccións realizadas atopáronse fragmentos de cerámica vermella de factura bruta. Nesta zona tamén está o Castriño de Vilariño.
Destaca a ponte do ferrocarril de Busto, sobre a antiga vía do ferrocarril, e cuxo futuro é unha Vía Verde entre Santiago e Cerceda.
Tamén a presenza de muíños como Barcavella e Ponte Breixo. O muíño de Barcavella está na beira do rego Busto, moi preto do río Tambre. Está cuberta de tella dunha soa capa e adaraxa (baleiro que se deixa nun muro no momento de levantalo para enlazar a parte rematada coa que queda por facer, ou con outro muro que co paso do tempo se pode levantar xunto a iso).
O muíño de Ponte Breixo situado na beira do río Tambre, construíuse con muros moi grosos e potentes para soportar mellor a forza da auga do río, sobre todo cando o río se enche. Nun dos seus muros presenta un hostaleiro para as cargas. Nos seus arredores hai un vado, que era o xeito máis sinxelo de cruzar o Tambre nos seus tramos máis pouco profundos.
ENTIDAD,C,250 | Lonxitude | Latitude |
Conxunto Parroquial de San Pedro de Busto | 42.9717 | -8.4996 |
Igrexa Parroquial de San Pedro de Busto | 42.9717 | -8.4995 |
Cruceiro no conxunto parroquial de Busto | 42.9721 | -8.4992 |
Casa Rectoral de San Pedro de Busto | 42.9703 | -8.5020 |
Vilariño (Busto) | 42.9717 | -8.5056 |
Vivenda en Neiro de Abaixo (Busto) | 42.9733 | -8.5161 |
Vivenda en Neiro de Abaixo (Busto) | 42.9727 | -8.5144 |
Vivenda en Ramelle (Busto) | 42.9727 | -8.5096 |
Vivenda en O Castro de Busto | 42.9771 | -8.4899 |
Vivenda en Ramelle (Busto) | 42.9772 | -8.4910 |
Muíño na Barcavella (Busto) | 42.98.42 | -8.4949 |
Castro de Currais (O Castro) | 42.9780 | -8.4880 |
Castriño de Vilariño (A Figueira / Vilariño) | 42.9770 | -8.5107 |
Castro de Casanova | 42.9607 | -8.5029 |
Nos arredores de Barcavella funcionaba un barco coñecido como a barca de Busto. Xa aparece mencionado en 1845 na Carta Xeográfica de Galicia de Domingo Fontán.
A importancia da navegación no Tambre reflíctese en topónimos como Barcavella, Barco, Barqueros ou Barca.
O último barco en funcionamento en Galicia foi o de Chaián, que estivo traballando ata 1972.
Asociación de veciños “Campo das Escolas”
(Lugar de Vilariño, 20, Busto, 15884)